Jak zwalczyć problem bezdomności w krajach UE? To jedno z pytań, które padło na konferencji wysokiego szczebla w Lizbonie. Do rozwiązania tego problemu zobowiązały się instytucje europejskie, rządy UE oraz społeczeństwo obywatelskie. Jedną z kluczowych metod ma być europejska platforma zwalczania bezdomności.

Konferencja wysokiego szczebla w Lizbonie jest współorganizowana przez portugalską prezydencję Rady UE, Komisję Europejską i Europejską Federację Organizacji Krajowych Pracujących z Osobami Bezdomnymi (FEANTSA). Podczas wydarzenia, które odbyło się 21 czerwca podpisano „Deklarację lizbońską w sprawie europejskiej platformy zwalczania bezdomności”, która uruchomiła specjalną platformę. Jej celem jest zainicjowanie dialogu, ułatwienie wzajemnej edukacji, ulepszenie pozyskiwania informacji i monitorowania oraz zacieśnienie współpracy między wszystkimi podmiotami dążącymi do wyeliminowania bezdomności. Uruchomienie platformy to początek procesu wypracowania porozumienia, zaangażowania oraz zapewnienia konkretnych działań w walce z problemem bezdomności w państwach członkowskich.

Bezdomność jest najbardziej skrajną formą wykluczenia społecznego i narasta w całej UE. Musimy działać teraz – mówi Nicolas Schmit – europejski komisarz do spraw miejsc pracy i prac socjalnych. Europejska platforma zwalczania bezdomności pomoże partnerom dzielić się doświadczeniami i środkami z zakresu polityki, które sprawdziły się w ich regionach i miastach, tak abyśmy mogli znacznie ograniczyć bezdomność w Europie – dodaje.

Cele deklaracyjne:

– nikt nie powinien mieszkać na ulicy z powodu braku dostępnego, bezpiecznego i odpowiedniego zakwaterowania zastępczego
– nikt nie powinien mieszkać w obiektach zakwaterowania zastępczego lub przejściowego dłużej niż jest to konieczne do powrotu do normalnego życia lub do uzyskania stałego miejsca zamieszkania
– nikt nie powinien być wypisany z żadnej instytucji (np. więzienia, szpitala, placówki opiekuńczej) bez oferty odpowiedniego zakwaterowania
– w miarę możliwości należy zapobiegać eksmisjom, a w razie potrzeby nikt nie powinien być eksmitowany bez udzielenia pomocy w znalezieniu odpowiedniego mieszkania
– nikt nie może być dyskryminowany ze względu na swoją bezdomność

Musimy poważnie zająć się problemem bezdomności i przywrócić prawa człowieka ludziom, którzy stracili nadzieję. Jesteśmy bardzo dumni z podpisania podczas naszej prezydencji deklaracji lizbońskiej w sprawie europejskiej platformy zwalczania bezdomności przez państwa członkowskie UE – podkreśla portugalska minister pracy, solidarności i zabezpieczenia społecznego – Ana Mendes Godinho.

Walka z bezdomnością to dziś priorytet socjalnej Europy. Na zwalczanie owego problemu dostępne są fundusze unijne. Państwa członkowskie zainwestują znaczną część swoich przydziałów z Europejskiego Funduszu Społecznego Plus (EFS+) na wspieranie włączenia społecznego i ograniczania ubóstwa. Możliwości wspierania inwestycji w infrastrukturę społeczną oraz mieszkalnictwo socjalne oferuje również InvestEU. Środki finansowe to jednak nie wszystko. Kluczowa jest także współpraca oraz zaangażowanie.

Walkę z bezdomnością można wygrać tylko wtedy, gdy wszyscy będziemy współpracować – władze lokalne, rządy regionalne i krajowe oraz instytucje europejskie. Ogromne znaczenie ma również zaangażowanie organizacji społeczeństwa obywatelskiego, gospodarki społecznej i osób z doświadczeniem bezdomności. Musimy pracować nad zintegrowanym podejściem łączącym zapobieganie bezdomności, dostęp do mieszkań i świadczenie usług wsparcia. Chcemy zwalczać bezdomność, ponieważ mieszkanie jest prawem przysługującym każdej kobiecie, mężczyźnie i dziecku – mówi Yves Leterme – ambasador dobrej woli w walce z bezdomnością oraz przewodniczący rady kierowniczej nowej platformy.

Podczas poniedziałkowej konferencji wręczono nagrody „Położyć kres bezdomności” za 2021 rok. Wyróżniono trzy projekty z państw członkowskich, które otrzymały wsparcie z Europejskiego Funduszu Społecznego (EFS) oraz Europejskiego Funduszu Pomocy Najbardziej Potrzebującym (FEAD). Celem trzeciej edycji nagrody było zwiększenie świadomości na temat możliwości skutecznego przeciwdziałania bezdomności w nowych – wieloletnich ramach finansowych. Oto zwycięskie projekty:

– Złota Nagroda – projekt „Najpierw mieszkanie” kraju morawsko-śląskiego w Czechach
– Srebrna Nagroda – projekt portugalski „É Uma Mesa”
– Brązowa Nagroda – projekt „Najpierw mieszkanie” w Trieście – Włochy