Komisja Europejska podjęła dzisiaj dwie odrębne decyzje – obie oparte na orzeczeniach Trybunału Sprawiedliwości i obie dotyczące działań władz polskich, które nadal zakłócają funkcjonowanie polskiego systemu wymiaru sprawiedliwości.
Po pierwsze, KE postanowiła zwrócić się do Trybunału Sprawiedliwości o nałożenie na Polskę kar pieniężnych w celu zapewnienia wykonania postanowienia Trybunału w sprawie środków tymczasowych, które zostało wydane na podst. art. 279 TFUE (postanowienie z dnia 14 lipca 2021 r.). Postanowienie dotyczyło funkcjonowania Izby Dyscyplinarnej polskiego Sądu Najwyższego oraz niestosowania kolejnych norm prawa krajowego mających wpływ na niezawisłość sędziów. Komisja zwraca się do Trybunału o nałożenie dziennej okresowej kary pieniężnej na Polskę, dopóki środki nałożone postanowieniem Trybunału nie zostaną w pełni zastosowane.
Systemy wymiaru sprawiedliwości w całej Unii Europejskiej muszą być niezależne i sprawiedliwe. Prawa obywateli UE muszą być chronione w taki sam sposób, niezależnie od miejsca zamieszkania w Unii – powiedziała Przewodnicząca KE – Ursula von der Leyen.
Po drugie – Komisja Europejska podjęła również decyzję o skierowaniu do Polski wezwania do usunięcia uchybienia na mocy art. 260 ust. 2 TFUE w związku z niezastosowaniem środków niezbędnych do pełnego wykonania wyroku Trybunału Sprawiedliwości (z dnia 15 lipca 2021 r.), w którym uznano, że polskie przepisy dotyczące systemu środków dyscyplinarnych stosowanych wobec sędziów są niezgodne z prawem UE.
Orzeczenia Trybunału Sprawiedliwości muszą być przestrzegane w całej UE. Jest to warunek konieczny do zbudowania i utrzymania niezbędnego wzajemnego zaufania zarówno między państwami członkowskimi, jak i obywatelami. Niedawne orzeczenia Trybunału Sprawiedliwości dotyczące niezawisłości sędziów w Polsce nie zostały w pełni wykonane w Polsce. Na przykład Izba Dyscyplinarna częściowo nadal prowadzi postępowania wobec sędziów, mimo że wszystkie te czynności miały zostać całkowicie wstrzymane. Dzisiaj podejmujemy dalsze kroki, aby zaradzić tej sytuacji, i jesteśmy gotowi współpracować z polskimi władzami w celu znalezienia rozwiązań – zakomunikowała Wiceprzewodnicząca ds. wartości i przejrzystości –Věra Jourová .
W dniu 20 lipca Komisja skierowała do Polski pismo we wspomnianych dwóch kwestiach – postanowienia Trybunału Sprawiedliwości w sprawie środków tymczasowych (14 lipca) i jego wyroku (15 lipca). Komisja zwróciła się do Polski o poinformowanie o wszystkich środkach zastosowanych lub planowanych w celu pełnego wykonania postanowienia Trybunału oraz o wszelkich niezbędnych środkach służących pełnemu wykonaniu wyroku.
Władze polskie udzieliły odpowiedzi w dniu 16 sierpnia.
Jeżeli chodzi o postanowienie w sprawie środków tymczasowych z dnia 14 lipca, po przeanalizowaniu odpowiedzi władz polskich Komisja uważa, że Polska nie zastosowała wszelkich niezbędnych środków w celu pełnego wykonania postanowienia Trybunału. Przede wszystkim chodzi o fakt, że przepisy, których dotyczy postanowienie, są nadal stosowane. Przykładowo, władze polskie wszczęły niedawno postępowanie dyscyplinarne przeciwko sędziemu sądu powszechnego, który zastosował postanowienie z dnia 14 lipca w zawisłej przed nim sprawie. Ponadto Izba Dyscyplinarna nadal funkcjonuje.
Od zawsze podkreślam, ze Komisja nie zawaha się wprowadzić wszelkich koniecznych środków, aby zapewnić pełne stosowanie prawa UE. W lipcu Trybunał Sprawiedliwości wydał dwa ważne orzeczenia mające na celu ochronę niezależności polskiego wymiaru sprawiedliwości. Pełne wykonanie tych orzeczeń przez Polskę jest niezwykle ważne. Dlatego właśnie Komisja, jako strażniczka Traktatów, podejmuje dziś kroki – mówił Didier Reynders – Komisarz do spraw wymiaru sprawiedliwości.
W odniesieniu do wyroku Trybunału z dnia 15 lipca Komisja Europejska uważa, że Polska nie wprowadziła niezbędnych środków w celu jego wykonania. Polska poinformowała o zamiarze likwidacji Izby Dyscyplinarnej w jej aktualnej formie, nie podając jednak żadnych szczegółowych informacji. Przykładowo, Prezes Izby Dyscyplinarnej Sądu Najwyższego nadal wyznaczał sądy dyscyplinarne pierwszej instancji do rozpoznawania spraw dyscyplinarnych sędziów sądów powszechnych. Jeżeli Komisja uzna, że odpowiedź władz polskich na dzisiejsze wezwanie do usunięcia uchybienia nie jest zadowalająca, następnym krokiem Komisji może być ponowne wniesienie sprawy do Trybunału Sprawiedliwości. .
