Komisja Europejska przedstawia pierwszą w historii strategię UE w sprawie zwalczania antysemityzmu i wspierania życia żydowskiego. Skala antysemityzmu w Europie i poza nią niepokojąco rośnie. W związku z tym w strategii przedstawiono szereg działań skupiających się wokół trzech filarów: zapobiegania wszelkim formom antysemityzmu, ochrony i wspierania życia żydowskiego oraz promowania badań, edukacji i pamięci o Holokauście.

W strategii proponuje się działania zmierzające do zacieśnienia współpracy z firmami internetowymi w celu tępienia antysemityzmu w internecie, lepszej ochrony miejsc publicznych i miejsc kultu, powołania europejskiego centrum badań nad współczesnym antysemityzmem oraz utworzenia sieci miejsc, w których dokonała się zagłada Żydów. Wsparciem tych działań będzie dążenie UE na arenie międzynarodowej do tego, aby być liderem globalnej walki z antysemityzmem.

Zobowiązujemy się dziś do wspierania życia żydowskiego w Europie w całej jego różnorodności. Chcemy widzieć ponowny rozkwit żydowskiego życia w sercu naszych społeczności. Tak właśnie powinno być. Strategia, którą dziś przedstawiamy, to przełom w naszym sposobie reagowania na antysemityzm. Europa może rozwijać się pomyślnie tylko wówczas, gdy jej żydowskie społeczności będą mieć bezpieczne warunki do rozwoju – powiedziała przewodnicząca Komisji Europejskiej – Ursula von der Leyen.

Antysemityzm jest nie do pogodzenia z wartościami Unii Europejskiej i naszym europejskim sposobem życia. Ta strategia – pierwsza tego rodzaju w historii – jest wyrazem naszego zobowiązania do jego zwalczania we wszelkich jego postaciach oraz do zapewnienia przyszłości żydowskiego życia w Europie i poza nią. Jesteśmy to winni ofiarom Zagłady, jesteśmy to winni ocalałym i jesteśmy to winni przyszłym pokoleniom – dodał wiceprzewodniczący ds. promowania naszego europejskiego stylu życia – Margaritis Schinas.

Ku Unii Europejskiej wolnej od antysemityzmu

Działania ujęte w strategii służą następującym celom: zapobieganiu wszelkim formom antysemityzmu i zwalczaniu ich, ochronie i wspieraniu życia żydowskiego w UE oraz edukacji, badaniom i pamięci o Zagładzie. Uzupełnieniem tych działań będą kroki podejmowane przez UE na arenie międzynarodowej w celu przeciwdziałania antysemityzmowi na całym świecie.

Oto niektóre z kluczowych działań przewidzianych w strategii:

• Zapobieganie wszelkim formom antysemityzmu i zwalczanie ich: Dziewięciu na dziesięciu Żydów jest zdania, że skala antysemityzmu w ich kraju wzrasta. Dla 85% z nich stanowi to poważny problem. W obliczu tego problemu Komisja uruchomi fundusze UE i będzie wspierać państwa członkowskie w opracowywaniu i wdrażaniu strategii krajowych. Komisja będzie wspierać utworzenie ogólnoeuropejskiej sieci organizacji żydowskich oraz zaufanych podmiotów sygnalizujących pojawianie się w internecie niezgodnych z prawem nienawistnych wypowiedzi w celu ich usuwania. Będzie również wspierać opracowywanie narracji zwróconych przeciwko antysemickim treściom w sieci. We współpracy z branżą internetową i firmami informatycznymi Komisja będzie przeciwdziałać nielegalnemu wystawianiu i sprzedaży w internecie symboli, pamiątek i literatury o charakterze nazistowskim.

• Ochrona i wspieranie życia żydowskiego w UE: 38% Żydów rozważa emigrację, nie czując się bezpiecznie w UE ze swoją tożsamością. Aby zapewnić Żydom poczucie bezpieczeństwa i możliwość pełnego uczestnictwa w życiu Europy, Komisja zapewni fundusze unijne na lepszą ochronę przestrzeni publicznych i miejsc kultu. Kolejne zaproszenie do składania wniosków zostanie opublikowane w 2022 r., a udostępniona zostanie kwota 24 mln euro. Państwa członkowskie zachęca się również do korzystania ze wsparcia Europolu w zakresie działań antyterrorystycznych w internecie i w przestrzeni realnej. Aby sprzyjać rozwojowi życia żydowskiego, Komisja podejmie działania służące ochronie żydowskiego dziedzictwa i upowszechnianiu wiedzy o życiu, kulturze i tradycjach Żydów.

• Edukacja, badania naukowe i pamięć o Holokauście: Obecnie co dwudziesty Europejczyk nigdy nie słyszał o Holokauście. Aby pamięć o nim była żywa, Komisja będzie wspierać tworzenie sieci miejsc – niejednokrotnie słabo znanych – w których Zagłada się dokonała, np. kryjówek lub miejsc egzekucji. Komisja wesprze również nową sieć młodzieżowych ambasadorów europejskich upowszechniających pamięć o Holokauście. Dzięki finansowaniu ze środków UE Komisja wesprze powołanie europejskiego centrum badań nad współczesnym antysemityzmem oraz życiem żydowskim we współpracy z państwami członkowskimi i społecznością naukową. W celu uwydatnienia dziedzictwa żydowskiego Komisja będzie zachęcać miasta ubiegające się o tytuł Europejskiej Stolicy Kultury do uwzględniania historii zamieszkujących je mniejszości, w tym społeczności żydowskich.

UE będzie wszelkimi dostępnymi środkami – w tym poprzez współpracę z organizacjami międzynarodowymi – wzywać kraje partnerskie do zwalczania antysemityzmu w sąsiedztwie UE i na świecie. Zapewni również, aby fundusze zewnętrzne UE nie mogły być wykorzystywane na działania podżegające do nienawiści i przemocy, w tym skierowanej przeciwko Żydom. UE zacieśni współpracę z Izraelem w zwalczaniu antysemityzmu, a także będzie promować rewitalizację dziedzictwa żydowskiego na całym świecie.

Dalsze działania

Strategia będzie realizowana w latach 2021-2030. Komisja zwraca się do Parlamentu Europejskiego i Rady o wsparcie wdrażania strategii i opublikuje kompleksowe sprawozdania z jej realizacji w latach 2024 i 2029. Państwa członkowskie zobowiązały się już do zapobiegania wszelkim formom antysemityzmu i zwalczania ich poprzez nowe strategie krajowe bądź też działania w ramach dotychczasowych krajowych strategii lub planów przeciwdziałania rasizmowi, ksenofobii, radykalizacji postaw i brutalnemu ekstremizmowi. Strategie krajowe powinny zostać przyjęte do końca 2022 roku, a do końca roku 2023 zostaną poddane ocenie przez Komisję Europejską.